سازمان تبلیغات اسلامی

اهمیت حضور مبلغان در فضای مجازی به حدی است که مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از روحانیون و طلبه ها تاکید کردند: «ابزارهای تسهیل‌کننده، مثل رایانه‌ها و ارتباطات اینترنتی و فضای مجازی و سایبری هم که الان در اختیار شماست. اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید، می‌توانید یک کلمه حرف درستِ خودتان را به هزاران مستمعی که شما آنها را نمی‌شناسید، برسانید؛ این فرصت فوق‌العاده‌ای است؛ نبادا این فرصت ضایع شود. اگر ضایع شد، خدای متعال از من و شما روز قیامت سؤال خواهد کرد.» این فرمایشات مقام معظم رهبری نوعی تکلیف برای مبلغان دینی ایجاد می‌کند که در این فضا حضور جدی داشته باشند.

البته فعالیت در فضای مجازی ملاحظاتی دارد که آموزش یکی از اینهاست. اگر مبلغان بدون اینکه آموزش‌های لازم را دریافت کنند در این فضا وارد شوند، چون بستر و جریان سازی در دست دشمن است، ممکن است خدای ناکرده ناخودآگاه در زمین دشمن بازی کند، بنابراین کاربران به‌ویژه مبلغان دینی باید با آموزش و آگاهی، وارد این فضا شوند.

شناسایی 9 بستر کاربردی برای تبلیغ دینی

تبلیغ دینی در فضای مجازی شیوه های متعددی دارد. از 32 بستر تبلیغی که وجود دارد، 9 بستر کاربردی و مفید برای مبلغان دینی شناسایی شده است.

وبلاگ یکی از این بسترها است که مبلغان دینی می توانند محتوای اسلامی را به صورت دسته بندی شده در این فضا قرار دهند. این کار دو فایده دارد؛ اول اینکه مبلغان دینی بر اساس دغدغه‌ای که دارند در موضوع مشخص به تبلیغ دینی می‌پردازد. دوم اینکه می‌تواند محتوای دسته بندی شده را بعد از مدتی، جمع آوری و به صورت کتاب منتشر کند.

مبلغانی که کارشان جدی‌تر است می‌توانند در بستر تبلیغی سایت فعالیت کنند. البته فعالیت در این بستر هزینه‌بر و وقت‌گیر است و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. انجمن‌های گفت‌وگو هم محل تبادل نظر هستند. تمامی گفت‌وگوها در این انجمن‌ها ثبت می‌شود، در حالی که وقتی در شبکه‌های اجتماعی به شبهاتی پاسخ داده می‌شود بعد از مدتی، محتواها از بین می روند.

ویکی‌ها یا دانشنامه‌های آزاد هم عرصه‌های خوبی برای تبلیغ دینی هستند. مبلغان دینی می توانند محتواها را با ضوابط خاصی در این دانشنامه‌ها تغییر دهند. این محتواها برای بسیاری از مردم دنیا به‌عنوان منبع شناخته می‌شود و قابل استناد است. شنیده شده رژیم صهیونیستی اتاق هایی دارد که افراد مختلف را در آن آموزش می دهد تا محتواهای ویکی‌ها را تغییر دهند.

یکی دیگر از بسترهای تبلیغی که می توان در آن کارهای زیبایی انجام داد، تبلیغات ایمیلی است. به‌عنوان مثال پایگاه حدیث، هر روز متناسب با همان روز یک حدیث مرتبط را برای کاربران خود ارسال می‌کند و بیشتر افراد این پیام را مطالعه می‌کنند.

لزوم حضور هوشمندانه در شبکه‌های اجتماعی

4 بستر دیگر تبلیغی در شبکه های اجتماعی است. یکی از اینها شبکه های ارتباطی موبایلی هستند که به شبکه های پیام رسان معروفند و ظرفیت و مخاطب خوبی دارند. بهتر است در این مسیر از شبکه های اجتماعی ایرانی استفاده شود، هر چند که باید حضور هوشمندانه در شبکه های اجتماعی خارجی داشت ولی باید مراقب بود که به رژیم صهیونیستی مشروعیت ندهیم.

بستر بعدی شبکه‌های اجتماعی عمومی مثل فیس بوک، کلوب و… است که هر کاربر می‌تواند محتوای خود را در این بستر نشر دهد. بعضی از شبکه‌های اجتماعی عمومی، محتوامحور هستند مثل آپارات و کلوب، که کار تبلیغی باید متناسب با این فضاها باشد. به‌عنوان مثال وقتی سریال موهن «الحسن و الحسین» پخش می‌شد بلافاصله در یوتیوب بارگذاری می‌شد. یکی از مبلغان دینی که به زبان عربی تسلط داشت، بلافاصله نقد این سریال آماده می‌کرد و در یوتیوب قرار می‌داد. کسانی که وارد این شبکه اجتماعی می شدند، می‌فهمیدند که این سریال یک تحریف تبلیغی است.

بستر دیگر، شبکه‌های اجتماعی تخصصی محور است که با محوریت یک موضوع فعالیت می‌کنند. تاکنون حدود 300 شبکه تخصصی محور رصد شده و افرادی که وارد این شبکه‌ها می شوند علاقه مند بحث های تخصصی هستند.

به دشمن مشروعیت ندهیم

فعالیت مبلغان دینی در شبکه‌های اجتماعی زمانی کارآیی دارد که از ابزارهای اینترنتی که در اختیار آمریکا و رژیم صهیونیستی است علیه خودشان استفاده شود، در عین حال که نباید به آنها مشروعیت داد. به‌عنوان مثال اگر رژیم صهیونیستی نمایشگاهی دایر کند و از ایرانی‌ها بخواهد که غرفه‌هایی در این نمایشگاه داشته باشند و به معرفی محصولات خود بپردازند، قطعا ما این کار را نخواهیم کرد، چون با این کار، به رژیم صهیونیستی مشروعیت می‌دهیم. واضح‌تر اینکه ورزشکاران ایرانی وقتی در رقابت‌های ورزشی مقابل حریفی از اسرائیل قرار می‌گیرند، به نشانه رسمیت نداشتن اسرائیل، زمین مسابقه را ترک می‌کنند. اثر تبلیغی ترک میدان رقابت به مراتب بیشتر از شکست دادن حریف است. بنابراین طوری نباشد که حضور ما در شبکه‌های اجتماعی خارجی به منزله تائید آنها باشد.

وقتی رژیم صهیونیستی یا آمریکایی‌ها متوجه حضور قوی مبلغان دینی در بسترهای مجازی آنها شوند، مانع از فعالیت آنها می‌شوند. فعالیت گروه انیمیشن فاطمه الزهرا(س) مصداق این مساله است. این گروه انیمیشن راشل کوری که هواپیمای ایرانی به رژیم صهیونیستی حمله می‌کند را در اینستاگرام قرار داد و در تبلیغات گسترده‌ای که داشتند آدرس این شبکه اجتماعی را منتشر کردند و به همین مردم دنیا تشویق می کردند که این فیلم را تماشا کنند. بعد از مدتی پیچ آنها در اینستاگرام حذف شد. بنابراین یا باید هوشمندانه وارد شبکه های اجتماعی خارجی شد و یا از طریق شبکه های اجتماعی داخلی به دشمن ضربه وارد کنیم.

واقعیت این است که با وجود اینکه نهادهای تبلیغی همچون سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی و… برای برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه مبلغان دینی، بسیار فعال هستند ولی باید پذیرفت که تا رسیدن به نقطه مطلوب تاثیرگذاری در فضای مجازی فاصله زیادی در پیش است.

مبلغان دینی حضور خوبی در عرصه های نوین تبلیغی دارند ولی متاسفانه بسیاری از افراد بدون اینکه ملاحظات امنیتی را رعایت کنند به صورت خودجوش وارد این فضاها می‌شوند. بعضی از این افراد تبلیغ تاثیرگذار ندارند و در برخی موارد تبلیغ معکوس دارند، چون شناخت کافی نسبت به عرصه های نوین تبلیغی ندارند و آموزش‌های لازم را دریافت نکردند.

مصطفی ضابط  مدرس دوره‌های آموزش رسانه در اداره کل تبلیغات اسلامی استان قم